Projects

de Starter of Herintreder in de wereld van de modelspoorbaan

Beginner of Herintreder:
Of je nu pas begint met de hobby of een doorstart maakt vanuit het verleden, je krijgt in beide gevallen te maken met het kiezen van een bepaald modelspoor-aanstuur elektronicasysteem. Velen willen dit later of direct al koppelen aan een automatiserings/software programma, als iTrain, Koploper enz. enz.

Een vraag die deze keuze kan beinvloeden:
Wil je voorlopig met je huidige analoge treinen en toch geautomatiseerd gaan rijden en later de volledige overstap naar digitaal maken of bouw je meteen alles om naar digitaal?
Kies je direct voor helemaal digitaal dan zijn er nog steeds diverse systemen waaruit je kunt kiezen met ieder hun specifieke eigenschappen / eigenaardigheden en mogelijk zelfs beperkingen of hoog oplopende kosten in de toekomst.

Advies modelspoorwinkel:
Veel mensen laten zich (begrijpelijk) adviseren bij een modelspoorwinkel.
Wat er dan vaak gebeurt: de winkelier heeft meestal een voorkeur voor een bepaald merk/systeem en verkoopt de klant een voordelige digitale startset van dit merk. Hiermee kan de klant inderdaad heel snel van start. De startset beperkt zich meestal (om de prijs laag te houden) tot een “ovaaltje aan rails met 1 of 2 wissels, een beperkte digitale centrale, een digitale Locomotief en wat wagons.
De klant kan dan ervaring opdoen met digitaal rijden, zo is het motto. De meeste klanten blijven niet met een ovaaltje met 2 wissels rijden…. en willen uitbreiden. Pas dan blijkt de keuze voor een bepaald merk of systeem soms beperkingen te bevatten.

Keuze van systeem heeft grote invloed op mogelijkheden en financien:
Om dan weer van systeem te gaan wisselen is financieel gezien niet interessant meer. Je zal opnieuw moeten investeren en verlies lijden op je te snel aangeschafte systeem.
Veel hobbyisten willen op een gegeven moment meer. Bijvoorbeeld met je oude locomotieven zonder aanpassing of met meerdere digitale treinen tegelijk op een beperkt oppervlak met een complex railplan rijden. Op dat moment worden de beperkingen van bepaalde merken/systemen vaak zichtbaar.
Ombouw van bestaande analoge locomotieven naar digitaal kost veel geld, ook al ben je zelf handig in het ombouwen

Veel hobbyisten ontwerpen (ook al onder invloed van beperkte ruimte) een baanplan waarop in 2 richtingen gereden kan worden. Je krijgt dan te maken met een of meerdere “keerlussen”. Behalve dat dit direct al redelijk complex is, lopen de kosten voor het schakelen van de railspanning al snel op.

Door uitbreiding van je baan en/of de behoefte om meer of alle locomotieven gelijktijdig te kunnen laten rijden is er meer behoefte aan voeding voor rijspanning. Deze problemen worden alleen maar groter bij een te snelle keuze van een bepaald systeem.

Sommige systemen hebben hun beperking als het gaat om uitbreiding van voedingen (Boosters).
Bij een storing of ontsporing op je baan zal een groot gedeelte van je baan in storing vallen en alles stop zetten.

Tegelijk analoog en digitaal rijden (op dezelfde baan) is bij de meeste systemen niet mogelijk. Je oude locomotieven blijven dus in de kast staan, de keuze voor aanschaf van een nieuwe locomotief blijft beperkt tot alleen digitaal uitgevoerde types.

Onze club heeft diverse systemen in gebruik:
Op onze club hebben we diverse systemen in gebruik en we kunnen u dus de verschillen duidelijk laten zien en er heel veel over vertellen wat de keuze voor u wat makkelijker kan maken. Verder hebben wij (als club) ook geen belang in het promoten van bepaalde merken of systemen. Ons enig doel: Hobbyisten plezier laten beleven aan de hobby, de drempel naar een digitale systeem EN de kosten zo laag mogelijk houden.

Maak een afspraak en kom zelf kijken:
Mocht je een kijkje willen nemen, kom een keer langs op een van onze clubavonden. We zijn er iedere maandagavond van 19.00 – 22.00. Andere avonden zijn mogelijk op afspraak.
Wil je heel specifieke zaken zien, maak dan via het contactformulier even een afspraak zodat we kunnen zorgen dat de mensen met die specifieke kennis dan ook aanwezig zijn.

Grootbedrijf

Modelspoorbouwers bouwen op schaal de werkelijkheid na. Daarbij is het vanzelfsprekend dat je keuzes maakt in de schaal die je gaat hanteren (N, Ho of iets groters), het stroomsysteem (wisselstroom of gelijkstroom) en de tractie waar je voorkeur naar uitgaat (stoom, diesel, electrisch).

De keuze van een thema van de baan gaat al wat verder: de een denkt daar niet over na en laat alles rijden wat hij/zij leuk vindt. Dan komt op enig moment een Sprinter van NS zomaar een Big Boy van de Union Pacific tegen in dat romantische dorpje langs de oever van de Rijn. Aan de andere kant van het spectrum vind je de purist die een kopstation van de GWR (Great Western Railway) nabouwt voor het jaar 1921, met treinsamenstellingen die in dat jaar passen en de treinenloop op zo´n modelbaan verloopt uiteraard ook volgens dienstregeling.

Voor degenen die “alles op de baan laten rijden wat ik leuk vind”, is deze pagina wellicht niet interessant maar degenen die het grootbedrijf in een aantal (of misschien wel alle) facetten wil nabouwen, vinden hier een handreiking om aan informatie te komen.Daarbij beperken we ons tot Nederland en de grensbaanvakken met Belgie en Duitsland.

Ruim vijftig jaar geleden is het “tijdperk denken” geintroduceerd door het Duitse blad Miniaturbahnen. Dat heeft –na enige jaren van ontwikkeling – geleid tot een indeling in vijf tijdvakken die genormaliseerd zijn in de MOROP-norm NEM 800. Omdat de ontwikkeling van de spoorwegen niet in alle landen gelijk liep, is de tijdperkindeling ook niet voor alle landen gelijk. Voor Nederland worden de volgende tijdperken onderscheiden:
Click hier op de link: Grootbedrijf-detail voor een uitgebreide beschrijving + foto’s van alle Nederlandse tijdperken

iTrain

Alle digitale banen van de club zijn gestandaardiseerd op het Modelbesturings programma iTrain.
Ook ALLE clubleden die thuis met digitale banen rijden, gebruiken het programma iTrain.
Hierdoor is binnen onze club heel veel ervaring met iTrain. Onze grote driver en vraagbaak achter
iTrain is: Maurice Mutsaers. Maurice maakt al sinds iTrain versie 2 gebruik van iTrain.
Er zijn dan ook weinig situaties die Maurice nog niet een keer heeft meegemaakt en een oplossing voor weet.
Er is binnen de club veel onderzoek gedaan naar Modelspoor aanstuurprogramma’s;
onze uitkomst: iTrain is een modern gebruikersvriendelijk programma, op zeer moderne wijze
geprogrammeerd waar volop aan wordt doorontwikkeld en verschillende aanschafmodellen kent.
Daarnaast is het erg flexibel, heeft het enorm veel mogelijkheden wat betreft aansturing van modelspoorbanen,
echter ook van andere elektronische objecten als modelbaan graafmachines, molens, spoorwegbomen etc. etc.
Ook ondersteunt iTrain bijna al de op de markt beschikbare elektronica om de modelspoorbaan elektronisch aan
te sturen als, LocalNet HdL, Rautenhaus, Dinamo enz.
iTrain is een 100% Nederlands product, wat ook internationaal veel wordt gebruikt.
Als u een reactie wilt geven op dit artikel, kunt u gebruik maken van ons contactformulier op de site.

Rautenhaus

Bij onze club wordt voor de N-Baan gebruik gemaakt van Rautenhaus digital als digitaal systeem voor het aansturen van de N-Baan. Dit systeem is een Selectrix-compatibel digitaal systeem. Op onze club wordt het toegepast in een volautomatisch bedrijf met bezetmelders en functiedecoders. Het Selectrix-Systeem is het enige digitaal systeem, waarbij alle componenten van alle systeemaanbieders probleemloos met elkaar gecombineerd kunnen worden en bedrijfszeker kunnen functioneren. Dit is ook een ervaring, waar wij het op de club volledig mee eens zijn. Rautenhaus digital is zeer bedrijfszeker EN zeer eenvoudig in opbouw en aanleg. Hoe worden deze voordelen behaald; Selectrix-Systemen beschikken over 2 verschillende Bus-Systemen: De PX-bus, dient voor de verbindingen van de centrale booster en het vergroten van het uitgangsvermogen of voor het verbinden van de boosters onderling. De SX-Bus dient voor de aansluiting van alle stationaire decoders en functieschakelingen.
Alle informatie van de max, 112 lokdecoders-adressen en resp. 896 functieuitgangen worden permanent 13x/seconde uitgevraagd. Bezetmeldingen zijn hierdoor lastonafhankelijk, en hebben een gegarandeerde reactietijd. Door deze databus is er een zeer stabiele PC aansturing van de modelbaan mogelijk. Onze clubervaring: Het systeem is zeer stabiel, heel makkelijk en modulair uit te breiden. De onderlinge connecties tussen de componenten zijn van robuuste en goede kwaliteit. Het systeem is t.o.v. andere in de markt beschikbare systemen niet goedkoop maar als eerder vermeld wel zeer betrouwbaar en zeer eenvoudig op te zetten. Op onze club wordt ook dit Rautenhaus systeem aangestuurd met het modelaanstuurprogramma iTrain. Wij zijn zeer tevreden over deze combinatie, en zien dat we, op dit moment, tot wel zo’n 10 treinen tegelijk, volledig automatisch een route op de N-baan kunnen laten rijden.

Dinamo

Analoog of digitaal … of beide tegelijk

Veel modelspoorhobbyisten zijn (ooit) begonnen met een analoog spoorbaantje. Zolang de omvang beperkt blijft en er slechts een paar treinen tegelijkertijd rijden is dat goed te doen. Maar het modelspoorvirus slaat toe en de wens ontstaat meerdere treinen te laten rijden, de treinenloop te beveiligen en wellicht (geheel of gedeeltelijk) te automatiseren. De gedachte is dat dat alleen goed kan door de zaak om te bouwen naar een digitaal systeem waarbij de locs voorzien worden van decoders.

De keuze is vaak lastig. Er zijn veel redenen te bedenken om je locs niet (allemaal) te voorzien van decoders, maar anderzijds, stel nu dat je wel je modelspoorbaan beter wilt besturen en stel nu dat je die ene loc in de vitrine ziet die je altijd wilde hebben, met toeters en bellen en dus … met decoder. Wat dan?

DINAMO

Dinamo lost dit dilemma voor je op. Hiermee heb je namelijk de unieke vrijheid om gedigitaliseerde en analoge locs op één spoorbaan door elkaar te laten rijden en wel in een willekeurige verhouding van 100% analoog tot 100% digitaal. Het rijgedrag en de besturingsmogelijkheden van je analoge materieel doet nauwelijks onder voor digitaal en de mogelijkheden van je gedigitaliseerde materieel worden optimaal benut.

Dinamo is een systeem waarmee de miniatuurwereld kan worden bestuurd. “Modelspoorbaan” zou hier een te beperkte voorstelling zijn, want Dinamo bestuurt ook auto’s. Dinamo verzorgt de aansturing van o.a. treinen, auto’s, wissels, seinen en verkeerslichten en detecteert gebeurtenissen op “de baan”. Dinamo levert rechtstreeks alle typen in-en uitgangssignalen die je redelijkerwijs nodig hebt voor het besturen van een volledige miniatuurwereld.

DINAMO staat voor Digitaal Interface Netwerk voor Analoge MOdelbanen. De uitdrukking “Analoog” hierin stamt uit de historie, want naast het oorspronkelijke analoge concept ondersteunt Dinamo tegenwoordig ook digitaal materieel. De uitdrukking “Interface Netwerk” geeft aan dat Dinamo bestaat uit diverse modules die je naar behoefte kunt combineren tot een volledig besturingssysteem. Dinamo groeit dus mee met je modelbouwhobby. In de loop der jaren is Dinamo uitgegroeid tot een veelzijdig systeem terwijl de oorspronkelijke uitgangspunten nog steeds van toepassing zijn.

Computerbesturing

Dinamo is niet in staat zelf te bedenken wat de voertuigen exact moeten doen en welke standen wissels en seinen op elk moment moeten aannemen. Om dit te bewerkstelligen is een computer (PC) nodig met passende besturingssoftware. Dit betekent geenszins dat er alleen maar automatisch gereden kan worden: Het aantrekkelijke van een dergelijke opzet is juist dat de computer een belangrijk deel van de beveiligingstaken van de hobbyist (of machinist) overneemt die zich vervolgens naar hartenlust kan richten op de echte exploitatie. De eisen die aan de computer worden gesteld hangen voornamelijk af van de gebruikte software en enigszins van de omvang en complexiteit van de miniatuurwereld, maar In de meeste gevallen voldoet een op het laatste moment van de destructie geredde Pentium-III (Pentium I en II modellen zijn bijna niet meer te vinden), dus kosten zijn wat dat betreft voor de serieuzere modelspoorder geen doorslaggevend argument.

Analoge en digitale treinen

Voor de besturing van treinen in een miniatuurwereld kun je diverse methoden gebruiken. Voor meer uitleg hierover kun je de pagina Achtergrond Treinbesturing raadplegen. Dinamo is een blokgeoriënteerd systeem. Dit betekent dat de spoorbaan elektrisch wordt opgedeeld in dusdanig kleine gedeelten, dat elke trein onafhankelijk van alle andere treinen kan worden aangestuurd. Het mooie van deze opzet is dat je op deze wijze zowel analoge als digitale treinen kunt besturen en dat het verschil in rijgedrag tussen analoog en digitaal materieel hierdoor sterk vervaagt. Daar waar analoge locs rijden wordt de spoorbaan met een voor die treinen geschikte aansturing voorzien, daar waar digitale locs rijden genereert Dinamo de digitale signalen om de decoders de juiste instructies te geven. De analoge/digitale aansturing wordt per baanvak Dynamisch aangepast naar gelang de treinen zich verplaatsen over de baan. De enige beperking is dat zich binnen 1 blok alleen analoog of digitaal materieel mag bevinden en geen combinatie hiervan. Eenvoudiger gezegd: je kunt (alleen) geen Multi tractie rijden met een analoge+digitale loc in dezelfde trein.

Auto’s

Naast treinen kan Dinamo ook auto’s besturen volgens het Dinamo/MCC protocol. De auto’s worden hiertoe voorzien van een digitale decoder. Deze decoder bestuurt de motor en overige functies van de auto en ontvangt (draadloos) de commando’s die door Dinamo worden gegenereerd. Tevens verzorgt Dinamo de detectie van passage van auto’s, zodat de PC de verkeersbewegingen correct kan volgen.

Accessoires

Accessoires worden door Dinamo rechtstreeks aangestuurd. Dat wil zeggen dat je naast de Dinamo onderdelen normaliter geen extra wisseldecoders of seindecoders nodig hebt. Hoewel de aansturing rechtstreeks plaatsvindt is de opzet zodanig dat bedrading wordt geminimaliseerd. Zo heb je bijvoorbeeld voor 32 wissels geen 64 draadjes nodig, maar slechts 16. Zowel betreffende de benodigde elektronica als betreffende de benodigde bedrading is Dinamo in het algemeen een economische oplossing.

Toepassingen op onze club

Als Model Spoor Club Veenendaal gebruiken wij natuurlijk zelf ook Dinamo.
Zie voor voorlopig eigen toepassing tot nu toe onze speciale pagina van het demobaantje.

LocoNet HdL

Als je er voor kiest om een met een modelspoorwegbaan digitaal te gaan rijden MOET je een keuze maken voor de een elektronica systeem wat via verschillende digitale bouwstenen/modules de aansturing van deze baan regelt.
Voor de bestaande H0 baan bij ons op de club is die keuze ruim 15 jaar geleden al gemaakt, en is er toen gekozen van LocoNet HdL.
LocoNet HdL staat voor “LocoNet Hans de Loof”. Hans de Loof, ook modelspoorwegbaan hobbyist, heeft zich jaren geleden op het elektronica gedeelte van het beveiligen van modelspoorwegbanen gestort. Zijn doel was toen, zelf digitale aanstuurmodules bouwen die de interfaces vormen tussen de werkelijke modelspoorwegbaan en de computer met het modelbaan aanstuurprogramma. De modules moesten naar zijn mening gemakkelijk en goedkoop zijn.
Hans heeft dit door de jaren heen uitgebouwd en geoptimaliseerd en heeft tegenwoordig een groot scala van verschillende modules, die je ook via zijn website kan bestellen.
De meeste modules/printkaarten zijn inderdaad vrij eenvoudig van opzet. D.w.z. de meeste modules kan je of “kant en klaar” gesoldeerd en getest” bestellen,
OF je kan ze bestellen als “bouwpakket” waarbij de printplaat leeg wordt geleverd, en je of zelf de benodigde elektronica componenten zelf gaat kopen, of die bestel je er zelf direct bij. In beide gevallen moet je de componenten er zelf op solderen. Omdat alle modules voldoen aan de LocoNet standaard kunnen alle modules worden gekoppeld aan alle Modelcentrales die loconet ondersteunen. Al deze centrales worden over het algemeen weer ondersteund door alle modelspoorwegbaan besturingsprogramma’s als bijv. Koploper en iTrain.
Op onze modelspoorweg club waren de ervaringen van LocoNet HdL in combinatie met het programma Koploper erg goed. In combinatie met iTrain waren de ervaringen minder, maar toen was de elektronica ook meer dan 10 jaar oud.

Analoge technologie

Analoog

Inleiding:
Analoog is hoe de modelspoorwegindustrie vroeger is begonnen. In het analoog bedrijf hebben we fabrikanten die gebruik maken van Wisselstroom om de treinen mee te laten rijden; Bijv. Märklin en Trix en fabrikanten die gebruik maken van gelijkstroom: Fleischmann/Roco, Piko, Lima enz.
Wat veel hobbyisten, nog steeds, doet besluiten analoog te gaan rijden is dat het (zeker voor kleinere banen) bekend staat als goedkoper als digitaal.
Andere argumenten kunnen zijn: voor een digitale baan is over het algemeen meer kennis nodig van elektronica, het is n.l. toch wel meer ingewikkeld, een aantal mensen heeft die kennis niet. De modelspoorweg industrie doet goed zijn best om de digitale oplossingen steeds “eenvoudiger” en meer automatisch te maken. Echter tot nu toe is er ook meer elektronica/digitale kennis nodig voor een digitale modelspoorwegbaan. Daarnaast zijn er ook mensen die hun hobby vooral toeleggen op het maken van scenery. Huisje, bruggen complete landschappen.Zij hebben de modelspoorwegbaan alleen maar nodig voor “decoratie” van hun scenery. Ook dan voldoet een analoge baan aan de doelstelling.

Technisch gezien:
Een nadeel van het analoge systeem is echter dat de transformator een bepaalde spanning op de rails plaatst waarmee alle treinen op de aangesloten rails dezelfde snelheid zullen rijden.
Als je met meerdere treinen verschillende snelheden wilt rijden, dan moet de baan in secties worden opgedeeld. Wil je vervolgens een trein laten stoppen op een bepaald punt dan moet er een stopsectie worden ingebouwd, het nadeel hiervan is dat de trein direct stil staat en dit niet realistisch overkomt.
Dit kan vervolgens opgelost worden door de trein te laten afremmen door middel van een weerstand.
Waar het dus op neerkomt met analoog rijden is dat voor elke extra functie een oplossing zal moeten gezocht, waardoor veel schakelingen ontstaan. Voor de meeste hobbyisten is dit een nadeel, maar voor de elektronica fans onder ons is het juist een voordeel om dit allemaal zelf uit te mogen zoeken. Ook binnen onze club hebben we nog een fikse groep leden, die zich helemaal toelegt op de analoge technologie. Dit is de groep die de Märklinbaan maakt. Ook deze baan wordt volledig modulair opgebouwd.

Opstap naar job in de Digitale Techniek

Maak gebruik van de meest moderne technologie en doe ervaring op!

Heb je ook interesse in een baan in de elektrotechniek, elektronica of digitale besturingstechniek?
Start met de hobby modelspoorwegbouw!!!
Veel jongeren kijken naar modelspoorbouw als “kinderachtig en ouderwets”…..
Niets is minderwaar als deze stelling. Sinds rond het jaar 2000 de digitale techniek zijn intrede in
de Modelspoorbouw heeft gedaan, wordt in deze hobby gebruik gemaakt van de meest moderne Digitale
Besturings techniek! Via moderne Modelspoor Aanstuurprogramma’s worden digitale modelspoor centrales
aangestuurd. Deze op zich communiceren via moderne databussen met wissel- en sein decoders en met natuurlijk
de decoders in zowel de locomotieven als in, tegenwoordig, steeds meer wagons.
Alles is op zich individueel te programmeren tot zeer detaillistisch niveau.
Exact dezelfde technieken en technologieën vinden we terug bij bedrijven die proces- en besturings automatiserings
projekten uitvoeren of in gebruik hebben.
Waar moet je als niveau aan denken: Het begint met VMBO richting PIE, loopt door naar een niveau
vergelijkbaar met een MBO niveau en rijkt zelf nog voor een deel in het HBO niveau!
Het leuke van deze hobby is; je kan zelf bepalen hoe ingewikkeld je het wil maken! Hoe snel je het wil doen. En hoeveel geld je eraan wilt besteden.
Wordt lid van onze club en doe ervaring op voor je toekomstige job!
Om lid te worden, of om verdere informatie te krijgen, kan je op de contactpagina een aanmeldformulier aanvragen, dit word je dan zo snel mogelijk toegezonden. Of je kan om verdere informatie vragen.