Analoog of digitaal … of beide tegelijk
Veel modelspoorhobbyisten zijn (ooit) begonnen met een analoog spoorbaantje. Zolang de omvang beperkt blijft en er slechts een paar treinen tegelijkertijd rijden is dat goed te doen. Maar het modelspoorvirus slaat toe en de wens ontstaat meerdere treinen te laten rijden, de treinenloop te beveiligen en wellicht (geheel of gedeeltelijk) te automatiseren. De gedachte is dat dat alleen goed kan door de zaak om te bouwen naar een digitaal systeem waarbij de locs voorzien worden van decoders.
De keuze is vaak lastig. Er zijn veel redenen te bedenken om je locs niet (allemaal) te voorzien van decoders, maar anderzijds, stel nu dat je wel je modelspoorbaan beter wilt besturen en stel nu dat je die ene loc in de vitrine ziet die je altijd wilde hebben, met toeters en bellen en dus … met decoder. Wat dan?
DINAMO
Dinamo lost dit dilemma voor je op. Hiermee heb je namelijk de unieke vrijheid om gedigitaliseerde en analoge locs op één spoorbaan door elkaar te laten rijden en wel in een willekeurige verhouding van 100% analoog tot 100% digitaal. Het rijgedrag en de besturingsmogelijkheden van je analoge materieel doet nauwelijks onder voor digitaal en de mogelijkheden van je gedigitaliseerde materieel worden optimaal benut.
Dinamo is een systeem waarmee de miniatuurwereld kan worden bestuurd. “Modelspoorbaan” zou hier een te beperkte voorstelling zijn, want Dinamo bestuurt ook auto’s. Dinamo verzorgt de aansturing van o.a. treinen, auto’s, wissels, seinen en verkeerslichten en detecteert gebeurtenissen op “de baan”. Dinamo levert rechtstreeks alle typen in-en uitgangssignalen die je redelijkerwijs nodig hebt voor het besturen van een volledige miniatuurwereld.
DINAMO staat voor Digitaal Interface Netwerk voor Analoge MOdelbanen. De uitdrukking “Analoog” hierin stamt uit de historie, want naast het oorspronkelijke analoge concept ondersteunt Dinamo tegenwoordig ook digitaal materieel. De uitdrukking “Interface Netwerk” geeft aan dat Dinamo bestaat uit diverse modules die je naar behoefte kunt combineren tot een volledig besturingssysteem. Dinamo groeit dus mee met je modelbouwhobby. In de loop der jaren is Dinamo uitgegroeid tot een veelzijdig systeem terwijl de oorspronkelijke uitgangspunten nog steeds van toepassing zijn.
Computerbesturing
Dinamo is niet in staat zelf te bedenken wat de voertuigen exact moeten doen en welke standen wissels en seinen op elk moment moeten aannemen. Om dit te bewerkstelligen is een computer (PC) nodig met passende besturingssoftware. Dit betekent geenszins dat er alleen maar automatisch gereden kan worden: Het aantrekkelijke van een dergelijke opzet is juist dat de computer een belangrijk deel van de beveiligingstaken van de hobbyist (of machinist) overneemt die zich vervolgens naar hartenlust kan richten op de echte exploitatie. De eisen die aan de computer worden gesteld hangen voornamelijk af van de gebruikte software en enigszins van de omvang en complexiteit van de miniatuurwereld, maar In de meeste gevallen voldoet een op het laatste moment van de destructie geredde Pentium-III (Pentium I en II modellen zijn bijna niet meer te vinden), dus kosten zijn wat dat betreft voor de serieuzere modelspoorder geen doorslaggevend argument.
Analoge en digitale treinen
Voor de besturing van treinen in een miniatuurwereld kun je diverse methoden gebruiken. Voor meer uitleg hierover kun je de pagina Achtergrond Treinbesturing raadplegen. Dinamo is een blokgeoriënteerd systeem. Dit betekent dat de spoorbaan elektrisch wordt opgedeeld in dusdanig kleine gedeelten, dat elke trein onafhankelijk van alle andere treinen kan worden aangestuurd. Het mooie van deze opzet is dat je op deze wijze zowel analoge als digitale treinen kunt besturen en dat het verschil in rijgedrag tussen analoog en digitaal materieel hierdoor sterk vervaagt. Daar waar analoge locs rijden wordt de spoorbaan met een voor die treinen geschikte aansturing voorzien, daar waar digitale locs rijden genereert Dinamo de digitale signalen om de decoders de juiste instructies te geven. De analoge/digitale aansturing wordt per baanvak Dynamisch aangepast naar gelang de treinen zich verplaatsen over de baan. De enige beperking is dat zich binnen 1 blok alleen analoog of digitaal materieel mag bevinden en geen combinatie hiervan. Eenvoudiger gezegd: je kunt (alleen) geen Multi tractie rijden met een analoge+digitale loc in dezelfde trein.
Auto’s
Naast treinen kan Dinamo ook auto’s besturen volgens het Dinamo/MCC protocol. De auto’s worden hiertoe voorzien van een digitale decoder. Deze decoder bestuurt de motor en overige functies van de auto en ontvangt (draadloos) de commando’s die door Dinamo worden gegenereerd. Tevens verzorgt Dinamo de detectie van passage van auto’s, zodat de PC de verkeersbewegingen correct kan volgen.
Accessoires
Accessoires worden door Dinamo rechtstreeks aangestuurd. Dat wil zeggen dat je naast de Dinamo onderdelen normaliter geen extra wisseldecoders of seindecoders nodig hebt. Hoewel de aansturing rechtstreeks plaatsvindt is de opzet zodanig dat bedrading wordt geminimaliseerd. Zo heb je bijvoorbeeld voor 32 wissels geen 64 draadjes nodig, maar slechts 16. Zowel betreffende de benodigde elektronica als betreffende de benodigde bedrading is Dinamo in het algemeen een economische oplossing.
Toepassingen op onze club
Als Model Spoor Club Veenendaal gebruiken wij natuurlijk zelf ook Dinamo.
Zie voor voorlopig eigen toepassing tot nu toe onze speciale pagina van het demobaantje. De nieuwe H0 baan (nu in aanbouw) wordt ook gemaakt op basis van DINAMO hardware. Tevens rijden een aantal clubleden thuis met DINAMO. Dit allemaal in combinatie met iTrain